T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelir İdaresi Başkanlığı
Gelir Vergisi Sirküleri/83
Konusu |
: Bireysel
emeklilik sistemi ve diğer şahıs
sigortalarından ayrılanlara yapılan ödemeler
üzerinden kesilen vergilerin anaparaya
isabet eden kısmının red ve iade işlemleri |
Tarihi |
: 4/7/2012 |
Sayısı |
:
GVK-83/2012-5/Bireysel Emeklilik Sistemi-3 |
İlgili
olduğu maddeler |
: Gelir Vergisi
Kanunu Madde 75, 94, 6327 Sayılı Kanun
Geçici Madde 1 |
İlgili
olduğu kazanç türleri |
: Menkul
Sermaye İradı |
1. Giriş
29/6/2012 tarihli ve 28338 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 13/6/2012 tarihli ve 6327 sayılı Bireysel
Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 1 inci
maddesinde yer alan düzenlemelere ilişkin
açıklamalar bu Sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.
2. Yasal Düzenleme
6327 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle 193 sayılı
Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci
fıkrasının (15) numaralı bendi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiş, fıkraya aşağıdaki bent ile maddeye
aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"15. Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları,
yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik
şirketleri tarafından;
•a) On yıldan az süreyle prim veya aidat
ödeyerek ayrılanlara ödenen irat tutarları,
•b) On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek
ayrılanlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi
zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat
tutarları."
"16. Bireysel emeklilik sisteminden;
a) On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek
ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara
yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (28/3/2001
tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf
ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında bireysel
emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının
ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat
tutarı dahil.),
b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla
birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile
bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan
ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun
kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan
Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına
isabet eden irat tutarı dahil.),
c) Emeklilik hakkı kazananlar ile bu
sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu
nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği
irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel
emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının
ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat
tutarı dahil.)."
"Bu maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı
bendinde yer alan irat tutarı; varsa fesih ve iştira
kesintisi indirilmeden önceki birikim tutarından,
yatırıma yönlendirilen tutar indirilerek bulunur.
Aynı fıkranın (16) numaralı bendinde yer alan irat
tutarı; hak kazanılan Devlet katkısı ve getirileri
dahil ödemeye konu toplam birikim tutarından, (varsa
ertelenmiş giriş aidatı indirilmeksizin) ödenen
katkı payları ve Devlet katkısının hak edilen kısmı
indirilerek bulunur."
Anılan Kanunun 29/8/2012 tarihinde yürürlüğe
girecek olan geçici 1 inci maddesi aşağıdaki
gibidir;
"GEÇİCİ MADDE 1- (1) 7/10/2001 tarihinden
sonra akdedilmiş bireysel emeklilik ve şahıs sigorta
poliçeleri ile ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarihten önce emeklilik ve sigorta
şirketleri tarafından yapılan ödemeler üzerinden
tevkif edilerek ödenen vergilerin, 31/12/1960
tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 75
inci maddesine bu Kanunla eklenen dördüncü fıkra
hükmüne göre belirlenen menkul sermaye iradı
üzerinden bu Kanunun yayımlandığı tarihte yürürlükte
olan orana göre hesaplanan tutarı aşan kısmı, bu
maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde
hak sahiplerince tevkifatın yatırıldığı vergi
dairelerine başvurulması ve dava açılmaması veya
açılmış davalardan vazgeçilmesi şartıyla, 4/1/1961
tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun
düzeltmeye ilişkin hükümleri uyarınca red ve iade
edilir. Bu kapsamda açılan davalardan vazgeçilmesi
durumunda, idarece de açılmış davalar sürdürülmez,
taraflarca herhangi bir masraf ve vekalet ücreti
talep edilemez.
(2) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."
3. Anapara Tutarları Üzerinden Yapılmış
Olan Kesintilerin Red ve İade İşlemleri
6327 sayılı Kanunun 6 ncı ve 9 uncu maddelerinin
Gelir Vergisi Kanununun 75 inci ve 94 üncü
maddelerinde değişiklik yapan hükümleri ile
29/8/2012 tarihinden itibaren emeklilik ve sigorta
şirketleri tarafından bireysel emeklilik ve şahıs
sigorta poliçeleriyle ilgili yapılan ödemelerde
sadece irat tutarları üzerinden tevkifat yapılması
uygulamasına geçilmektedir.
6327 sayılı Kanunun 29/8/2012 tarihinde yürürlüğe
girecek olan geçici 1 inci maddesine göre, 7/10/2001
tarihinden sonra akdedilmiş bireysel emeklilik ve
şahıs sigorta poliçeleriyle ilgili olarak anılan
geçici maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce
emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan
anapara tutarları dahil ödemeler üzerinden tevkif
edilerek ilgili vergi dairesine ödenen vergilerden
irat tutarına isabet eden tutarı aşan kısım, hak
sahiplerince tevkifatın yatırıldığı vergi dairesine
müracaat edilmesi halinde 29/8/2012 tarihinden
itibaren red ve iade edilebilecektir.
Bu iadenin yapılabilmesi için;
- Hak sahiplerince tevkifatın yatırıldığı vergi
dairesine müracaat edilmesi,
- Müracaatın 29/8/2013 tarihinden önce yapılması,
- Tevkifat uygulaması nedeniyle dava açılmaması
veya açılmış olan davalardan vazgeçilmesi,
gerekmektedir.
Bu nedenle, hak sahipleri tarafından davanın
görüldüğü yargı merciine göre,
- Vergi Mahkemesi nezdinde görülmekte olan
davalar için ilgili Vergi Mahkemesine,
- Bölge İdare Mahkemesi nezdinde itiraz yoluna
gidilmiş olan davalar için ilgili Bölge İdare
Mahkemesi Başkanlığına,
- Danıştay nezdinde temyiz edilmiş olan davalar
için Danıştay Başkanlığına
sürmekte olan davaya ilişkin bilgileri ihtiva
eden bir feragat dilekçesiyle başvurularak, söz
konusu davadan feragat edilmesi ve feragat
edildiğini gösterir şerhli dilekçe örneğinin veya bu
belge temin edilemediği takdirde mahkemenin feragat
nedeniyle davanın reddine dair vereceği karar
örneğinin red ve iade talebiyle birlikte ilgili
vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, red ve iade başvurularında ilgili
sigorta/emeklilik şirketi tarafından tanzim edilen
hayat sigortası/bireysel emeklilik poliçesinin bir
örneği ile düzenlenmiş olan poliçenin başlangıç
ve bitiş tarihleri ile yapılan kesintileri
gösteren belgelerin bir örneğinin de ibraz edilmesi
gerekmektedir. İlgili vergi dairesine daha önceki
tarihlerde yaptıkları başvurularda söz konusu
belgeleri teslim etmiş olan mükelleflerin tekrar
belge ibraz etmelerine gerek bulunmamaktadır.
Hak sahiplerince bu kapsamda açılan davalardan
vazgeçilmesi durumunda, idarece de açılmış davalar
sürdürülmeyecek ve taraflarca herhangi bir masraf ve
vekalet ücreti talep edilmeyecektir.
Hak sahiplerince yapılan red ve iade talepleri,
başvuruda eksiklik bulunmaması koşuluyla, Vergi Usul
Kanununun düzeltme zamanaşımı hükümleri dikkate
alınarak yerine getirilecektir. Hak sahiplerince
daha önceki bir tarihte ilgili vergi dairesine
düzeltme başvurusunda bulunulmuş olması halinde,
düzeltme zamanaşımı hükümlerinin uygulanmasında bu
başvuru tarihi dikkate alınacaktır.
Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesine 6327
sayılı Kanunla eklenen fıkra hükmü gereği red ve
iade işlemlerine esas irat tutarı; şahıs sigortaları
kapsamında yapılan ödemelerde varsa fesih ve iştira
kesintisi indirilmeden önceki birikim tutarından,
yatırıma yönlendirilen tutar indirilerek, bireysel
emeklilik sistemi kapsamında yapılan ödemelerde ise
ödemeye konu toplam birikim tutarından, (varsa
ertelenmiş giriş aidatı indirilmeksizin) ödenen
katkı payları indirilerek hesaplanacaktır.
Hesaplanan irat tutarına isabet eden vergi;
- - on yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı
ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler için %15,
- - on yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla
birlikte bireysel emeklilik sisteminden
emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer
sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya
aidat ödeyenlere ve vefat, maluliyet veya
tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara
yapılan ödemeler için %10,
- - bireysel emeklilik sisteminden emeklilik
hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat,
maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle
ayrılanlara yapılan ödemeler için %5
oranı dikkate alınmak suretiyle tespit
edilecektir. İrat tutarına isabet eden vergi
tutarını aşan, diğer bir ifadeyle irat
hesaplandıktan sonra kalan anapara tutarına isabet
eden tevkif edilmiş ve ödenmiş vergi tutarı
29/8/2012 tarihinden itibaren hak sahiplerine red ve
iade edilebilecektir.
Duyurulur.
Mehmet KİLCİ
Gelir İdaresi Başkanı